Modern Savaş: Savaşlar Nereye Doğru Gidiyor?

Dünya 2024 yılına girerken her tarafı savaşlar ve yeni savaş ihtimalleri ile kaynıyor; Ukrayna, Gazze, Ortadoğu, Uzakdoğu, Afrika derken şimdi de Güney Amerika. İnsanlık birbirini öldürmeye, yaralamaya, yerinden etmeye ve hatta yeryüzünden silmeye tam gaz devam ediyor; ancak bir farkla. Bu sefer savaşlar çok daha acımasız ve dehşet verici. Savaş sanayi her geçen gün gelişiyor ve daha çok insanı öldürecek silahlar geliştiriyor. Peki olası 3. Dünya Savaşı’nda nasıl bir senaryoyla karşı karşıya kalabilir? Bu konuda Ukrayna savaşı bize ciddi anlamda örnek teşkil ediyor.

Modern ama Pahalı

Ukrayna savaşında da görülen en temel sıkıntılardan biri, silah sistemlerinin gittikçe kompleks ve pahalı hale gelmesi. Bu durum sistemlerin seri üretimini zorlu bir süreç hale getirdiği gibi olası kayıplarda yerlerinin doldurulmasını da geciktiriyor. Üstelik sahada bu sistemlerin arıza verme oranını da arttırıyor.

Örneğin bir Leopard 2 A6 tankının birim maliyeti yaklaşık 8 milyon Doları geçiyor. Rakibi T90S ise 4 milyon dolar civarında. Bu fark sahada T90S lehine ciddi bir sayı avantajı ortaya çıkmasına neden oluyor. Üstelik yeni Leopard modellerinde bu sayı 11 milyon dolara kadar çıkıyor. Hal böyle olunca bir tankın kaybı bile ciddi bir sorun haline geliyor. Karşı tarafın hem ucuza hem de hızla ürettiği sistemler sahada ciddi bir sıkıntı halini alıyor.

AH-64 Apache helikopterlinin birim fiyatı ise yeni modellerinde 52 milyon doları bulmuş durumda. Rakibi sayılan Mi-28 ise 20 milyon dolar fiyat etiketine sahip. Özellikle batı menşeili araçların gün geçtikçe pahalı ve kompleks hale gelmesinin savaş alanına etkisi ise yıkıcı olabilir. Özellikle batı ülkelerinin azalan sanayi üretim kapasiteleri ile birlikte, gideni yerine geri koymaları bir hayli zor. Bugün Ukrayna savaşı ile birlikte azalan ekipmanların yerine konması özellikle Avrupa ülkeleri için ayları hatta yılları bulacak.

Ucuz ve Etkili Sistemler

Pahalı sistemleri bekleyen en büyük sorun ise ucuz karşı tedbirler. İnsansız araçlar ve çeşitli füzeler sadece bu sistemler için değil yalın piyade için de ciddi bir tehdit. Basit, ucuz bir drone ile tankın taret kapağından atılacak düz bir havan mermisi belki 10 bin dolar bile etmezken imha ettikleri tank milyonlarca dolar değerinde. Bu orantısızlık savaş alanlarını çok daha tehlikeli hale getiriyor. Sadece birkaç yüz bin dolar değerindeki füzelerin yine bu tür sistemlere karşı etkinliği de bir hayli yüksek. Ukrayna savaşının başlarında birkaç milyon dolarlık Neptune gemi savar füzeleri ile 1,3 milyar dolarlık Moskova kruvazörünün batırılması buna en iyi örnek.

Yine piyadeye karşı özellikle kamikaze ihaların etkinliği ordular ve askerler için göz korkutucu. Bir grup askerin ortasına dalan kamikaze ihalar, askerlerin yaralanmasına hatta ölmesine yol açabiliyor. Yine uyuyan, dinlenen, yemek yiyen askerleri hedef alan bu ihalar, askerlerin psikolojisi üzerinde de olumsuz etkiler bırakarak verimliliklerini ciddi anlamda düşürüyor.

Elektronik Harp

Savaş araçlarının gittikçe dijital bir altyapı kazanması ile elektronik harbin önemi operasyon sahalarında artmaktadır. Elektronik harp unsurları da değerli birer hedef haline dönüşmüş durumda. Bu sistemler günümüz orduları için gittikçe büyük bir önem arz etmeye başlayan ağ merkezli harp sistemlerini tehdit etmektedir. Yine seyir füzeleri ve ihaların yer kontrol ile bağlantısını kesebilen sistemler dost unsurların birbirini düşman algılamasına bile yol açabilmektedir. Kamikaze ihalar ve Anti-Radyasyon füzeleri ile hedef alınan bu sistemler de yine pahalı ve önemli savaş varlıklarındandır.

Artan Piyade Ağırlığı

Piyadeler bundan 100 yıl önce bir tüfek, biraz mermi ve matara dışında çok da bir şey taşımazlardı. Gelişen teknoloji ile birlikte piyadelerin taşıdığı ağırlık ciddi oranda arttı. Balistik kask, yelek, yedek şarjörler, bombalar, tüfek, tabanca, ilk yardım kiti, radyo derken standart bir piyade için uzun intikaller yorucu ve ızdıraplı hale geldi. Artan bu ağırlık sorunun nasıl çözüleceği şimdilik bilinmese de savaş alanının büyük sorunlarından birisi.

İnsansız Sistemlerin Gelişimi

İnsansız hava, kara ve deniz araçlarının savaş alanında artan aktiviteleri ve kabiliyetleri savaşı daha da ölümcül hale getirmektedir. Özellikle silahlı insansız hava araçları potansiyellerinin ne kadar yüksek olduğunu Ukrayna savaşında kanıtlamışlardır. Keşif, gözetleme, silahlı saldırı, nakliye gibi alanlarda kullanılabilen sistemlerin ordular için çok kıymetli oyuncaklar olduğu bir gerçek. Bu sistemlerin ileriye dönük potansiyeli de bir hayli yüksek olan sistemler, 21. Yüzyıl itibariyle savaş alanlarının vazgeçilmezlerinden olmuş durumda.

Personel Kayıplarının Yerine Koyulması

Devletler yavaş yavaş profesyonel orduya geçiş yapmakta, profesyonel ordularda askerler daha eğitimli ve donanımlı olsa da bu sistem çok temel bir sıkıntıyı da doğuruyor; kayıpların yerine yenilerinin konması. Savaşlarda asker kayıpları kaçınılmazdır ve bu askerlerin eğitimine/donatımına yüzbinlerce dolar harcandığı düşünülürse her bir kayıp çok değerlidir. Üstelik gittikçe kompleksleşen savaş araçlarını, örneğin tankları veya savaş uçaklarını kullanan personelin yerine konması çok daha zordur. Savaş zamanında seferberlik kaçınılmazdır, ancak bu da barış zamanı için sağlam bir zorunlu askerlik sistemi gerektirir. Bunun da getireceği maliyetler olsa da savaş zamanı gerekli personel gücünün temini açısından kritik bir önemdedir. Yine de günümüz savaşlarında ölen her bir asker, ordular için ciddi bir kayıptır.

Tüm bu koşullar ve daha niceleri ışığında şunu söylemek mümkündür; savaşlar gittikçe daha vahşi, acımasız ve kanlı olmakta. Üstelik yeni bir dünya savaşına doğru topyekûn sürüklenirken.